Elke maand interviewen we een creatieveling die de ins-en-outs van de culturele sector met ons deelt. We besteden extra aandacht aan hoe onze creatieve geesten de economische- als de coronacrisis in Nederland “overleven."
Vandaag hebben we als gast meneer Hasan Sahin (62), de oprichter van Stichting Turkse Kultuur en Kunst, nu Buurt Canvas. In 1980 is Sahin als politieke vluchteling van Turkije naar Nederland gemigreerd. Hij is een beeldende kunstenaar met specialisatie in schilderkunst en Mozaïek. Naast zijn kunstenaarschap is Sahin een maatschappelijke werker, ingenieur en docent Turkse Taal en Cultuur. Hij is een ware cultureel ondernemer die gewerkt heeft aan: theaterstukken, literaire tijdschriften, karikatuur, concerten en tv uitzendingen. Een persoon met twee rechter handen zou je kunnen zeggen. Doordat meneer Sahin van alle markten thuis is leek hij ons uiterst geschikt om de vraag te beantwoorden hoe hij de Coronacrisis ervaart.
“De Nederlandse politiek was niet voorbereid voor een virusuitbraak”
Al snel wees Hasan naar de maatregelen en de vaccinatiepolitiek binnen Nederland. Volgens hem weet de regering noch de overheid na anderhalf jaar nog niet hoe ze de Coronacrisis moeten aanpakken. Verontrustend noemt hij het. Verontrustend, omdat de hele sociale en de culturele sector eronder lijdt. Want als alle sectoren lijden, van wie moeten kunstenaars dan opdrachten krijgen. Er is momenteel een tweedeling in het bedrijfsleven; zij die failliet gaan en zij die terecht voorzichtig met hun geld omgaan. Doe daarbij de volgens Sahin terechte coronamaatregelen bij en je hebt een nieuw concept voor een hel die niet tekort doet aan Dante’s Inferno.
Volgens Sahin is zijn stichting, Buurt Canvas, enorm geraakt door de crisis. Zij moet een groot deel van haar subsidiegelden teruggeven aan de gemeente omdat de opdrachten eenmaal niet uitgevoerd konden worden.
“Meestal geven wij groepslessen. Onze kernactiviteiten zijn de Kinder en Jeugd Kunst Academie en de Vrouwen Kunst Academie. Het zijn kwalitatieve en structurele kunstlessen die we wekelijks voor de bewoners van achterstandswijken organiseren. In sommige gebieden zijn we al 12 jaar actief. Daar hebben we goede gemeenschappen weten te vormen. Echter mogen we nu niet bij elkaar komen”.
Volgens Sahin is er momenteel een teloorgang van arbeid, omdat kunstenaars niet kunnen stoppen met produceren. Een feit is dat Buurt Canvas door gaat met haar activiteiten, maar dan anders.
“Al 20 jaar zijn wij continu bezig geweest met onze Kunst Academies in: Den Haag, Haarlem, Gouda en Leidschendam-Voorburg. Een moeilijke tijd of niet, voor ons is stoppen geen optie.”
“Het was al moeilijk voor kunstenaars en nu is het bijna onleefbaar geworden”
In Turkije had het leven Sahin al snel wakker geschud. Op zijn 15de besefte hij al dat het opbouwen van een leven door middel van kunstverkoop onrealistisch was. Volgens Sahin valt er geen geld te verdienen als kunstenaar als je geen toegang hebt tot de juiste kringen.
“Voor iemand die alleen de kunstacademie heeft afgerond is het onwijs hard om aan brood te komen.”
Daarom koos hij voor parallellisatie in plaats van specialisatie. Hij deed de studie civiele techniek op de Yildiz Teknik Unversiteit in Turkije. De noodzaak om veelzijdig te zijn heeft meneer Sahin een bijzondere skillset gegeven. Dit zien we terug in Nederland. Plan B, C en D ontbreken bij de heer Sahin niet.
Begin 2020 zag Sahin de gigantische stormwolk die corona heet al aankomen. Hij vermoedde het ergste voor zijn activiteiten; het sluiten van buurthuizen, scholen en bibliotheken. Per direct werd er aan het bestuur en de vrijwilligers medegedeeld dat er gefocust zou worden op sociaal-culturele projecten met minimum menselijk contact. Er werden vervangende projecten ontwikkeld om de buurt mooier te maken zoals: buitenkunst, mozaïekkunst en verhalenprojecten. Er werd naar methodes gezocht om samen met buurtbewoners blijvend contact te houden. Whatsapp, mail en telefonisch contact werden in hun werking gezet. Vervolgens werden er zo veel mogelijk outdoor projecten bedacht. Er werden professionele drinkrugzakken aangeschaft om buiten koffie en thee uit te delen aan buurtbewoners om toch een praatje te kunnen maken en verhalen te kunnen verzamelen. Vervolgens zijn er opdrachten gegeven aan leerlingen, vrijwilligers en buurtbewoners om mee te denken aan projecten door objecten in de buurt te fotograferen die een verfraaiing nodig hadden.
“Wij hebben op een flexibele wijze onze richting veranderd”
Volgens Sahin is de flexibele omwenteling van indoor projecten naar outdoor projecten een succes. Hij meldt er bij dat het onmogelijk geweest zou zijn zonder zijn jarenlange ervaring, een goede vriendenkring en een stabiel business netwerk in de sociaal-culturele- en welzijnssector.
Opmerkelijk is, is dat voor Sahin omschakelen haast een tweede natuur is geworden. Zowel externe prikkels uit de maatschappij als interne prikkels vanuit zijn stichting pikt hij op als een vogel die op tijd wegvliegt van een natuurramp. Het nadenken over verschillende mogelijkheden, het creëren van reserves en het opdoen van meerdere skills die later gecommodificeerd kunnen worden is zijn alledaagse bezigheid. Kort gezegd had Sahin al zijn noodpakket of rampenrugzak al die tijd al paraat.
“Al voor corona keken we naar verschillende mogelijkheden. Want wij doen volkskunst. Wanneer het volk er niet is, wat kan je dan doen? We hebben snel onze richting veranderd waardoor we opdrachten binnen konden krijgen. Met een beetje geluk is het gelukt”
De andere kant van het verhaal is dat zowel fondsen en buurthuizen als welzijnswerkers en opbouwwerkers projecten tekort komen. Er is een honger ontstaan op het gebied van presteren van voorruitgang en presenteren van oplossingen voor maatschappelijke problemen. Een honger die gestild zou worden door projecten die coronaproof zijn. Het blijkt dat de bovenstaande actoren Sahin zelf benaderd hebben voor projecten. Vervolgens is Buurt Canvas van mond tot mond over gegaan in de sociaal-culturele sector in Den Haag en Haarlem. Er is een instantie die tijdens de corona met activiteiten aankomt dacht men. Dat vulde een grote gat in de markt.
“We zijn bij elkaar gekomen en onze ideeën sloten perfect aan met de doelen van de welzijnssector zoals het vrolijker maken van de buurt, bloemen planten, mensen spreken etc.” aldus Sahin.
Tijd voor advies: veelzijdigheid
Sahin zegt dat hij geen goed voorbeeld is. Alle kunstenaars zijn creatief maar niet iedereen is interdisciplinair. Zijn overgang tot mozaïekkunst heeft hem tijdens de coronacrisis gered bij het krijgen van opdrachten.
“Ik ben enkele jaren terug speciaal naar Barcelona gegaan om Gaudiaanse mozaïekkunst te leren en te bestuderen. Dat werpt momenteel zijn vruchten. Alleen mozaïek is al een groot vakgebied dat je overal kunt uitvoeren. Ik ben altijd multidisciplinair geweest. Het is niet dat ik nu opeens van richting verander. Ook doe ik aan sociaal-maatschappelijke projecten. Niet alle kunstenaars kunnen dit. Het is een apart vakgebied.”
Sahin’s veelzijdigheid heeft hem uiteindelijk geholpen de crisis te overleven. Het vergt discipline, vastberadenheid, een kritisch denkvermogen, een ongekende hoeveelheid aan sociale vaardigheden en heel veel energie.
Momenteel moeten kunstenaars volgens Sahin creatief zijn in ondernemerschap. Kunstenaars moeten jagen op opdrachten. Helaas staat ondernemerschap haaks met het kunstenaarschap. Het vergt kwaliteiten die botsen met de kwaliteiten die kunstenaars hebben. Maar het is wel te leren. Beter gezegd, men heeft niet de luxe om momenteel een keuze te maken.
“Ik heb altijd meerdere inkomstenbronnen gehad.”
In zijn leven heeft Sahin geleerd om verschillende mogelijkheden te creëren om onafhankelijk te zijn van één inkomensbron. Zoals eerder al vermeld werd, verdient hij momenteel de kost door te werken als ee sociaal-culturele kunstenaar, maatschappelijke werker en docent Turks. Los daarvan is Sahin van mening dat de kunstenaar niet los van het dagelijks leven moet opereren. De kunstenaar moet alert zijn en wakker blijven. Weten wat er op de wereld gebeurt is een must.
Als voorbeeld geeft Sahin dat hij in 2008 al snel reageerde op een persconferentie van Balkenende waarbij een recessie verkondigd werd.
“We deden voor de recessie projecten met minimaal een budget van 8000 EURO. Na die conferentie heb ik mijn team bij elkaar geroepen en medegedeeld dat we ook op kleinere bedragen van 1000 euro zouden gaan focussen. Mijn team snapte het eerst niet.”
Tegen kunstenaars zegt Sahin dat ze zichzelf volop moeten promoten bij alle instanties waar ze terecht kunnen. Het ontwerpen van sociaal-maatschappelijke projecten zal lonend zijn. Mogelijke problemen die ze met kunst en cultuur aan kunnen pakken zijn: vereenzaming, armoede, ouderdom en geestelijke ziektes. Men kan ook naar bedrijven gaan die momenteel juist meer geld verdienen om opdrachten binnen te krijgen. “Zoek het geld op!” zo luidt het advies.
“Een hongerig dier in de jungle jaagt ook op kakkerlakken. Kunstenaars moeten nu ook alles eten.”
Tot slot
We moeten onze luxe leventjes momenteel vergeten. Oude mensen in Nederland zijn heel zuinig en gierig omdat zij de tweedenwereldoorlog en de hongerwinters hebben meegemaakt. Door de xorona Crisis zal het gedrag van de “corona generatie” veranderen. Ik denk dat in onze achterhoofd altijd een coronacrisis zal zijn.
Dat ter zijde. Uit onze interview met Hasan Sahin blijkt dat het opstellen van prioriteiten cruciaal is. Dat overleven de eerste prioriteit is in iemands leven sinds zijn 14de levensjaar, blijkt na 50 jaar aan ervaring een zegen te zijn. Het minst wat we voor onze creatieve geesten kunnen doen is dat 50 jaar samenvatten in enkele A4’tjes.
Beste lezer, welcome to the jungle.
Akin Yalcin
Cultuurwetenschapper
Sociaal-cultureel ondernemer
Kunstenaar